Mevduatta Daha Ne Kadar Yol Kaldı?

Malum piyasalar epeyce sıkışmış durumda. Bu sıkışıklığın en temel sebeplerinin başında TCMB'nin artık 2 yılı bulan, politika faizini yükseltip ekonomiyi soğutma hamlesi veya stratejisi yer alıyor. Mevduat faizi son 20 yılın en yüksek seviyesinde ve toplumun büyük çoğunluğu tüketimi asgari seviyeye indirip tasarrufunu mevduatta büyütmenin derdinde. Hatta öyle ki bu furyaya hatırı sayılır büyüklükteki şirketler de katıldı ve satışları rutinde gitse bile ödemelerini erteleyerek küçük ölçekli şirketlerin zor durumda kalmalarına sebep oluyorlar.

Ödemedikleri borçlarını da mevduat ve türevlerinde değerlendirip bir nevi kendilerinin olmayan parayla para kazanıyorlar. Bu noktada rahmetli Alev Alatlı'nın o meşhur konuşması aklıma geliyor. "Her yasal hak helal değildir." Mücbir sebebe dayanarak imkân varken ödeme yapmamak yasaldır ama alacaklıyı zor durumda bıraktığı için helal midir cevabı size bırakıyorum.

Konumuza geri dönecek olursak; yüksek faizin bir diğer sonucu da sermayesi yeterli olmayan ancak işini büyütmek isteyen küçük ölçekli işletmelerin yani gerçek kredi ihtiyaç sahiplerinin krediye ulaşamamasıdır. Bunun da sonucunda ülkenin büyüme rakamları ve istihdamda sınırlı büyüme veya durgunluk dönemi yaşanır ki ülkemizde son dönemde yaşanan konkordatolar ve iflaslar bu gidişatın habercisidir.

Enflasyonun dizginlenmesi için faizi yükseltmek bir araçtır ancak uzun süreli uygulanan yüksek faiz reel sektörde üretkenliği azaltıcı, toplumda kolay para kazanma yolunu açtığı için de temel değerleri bozucu etkilere sebep olur. Bu nedenledir ki batı toplumlarının en büyük korkusu yüksek enflasyon ve dolayısıyla yüksek faizdir. Enflasyonun yükselmeye yüz tuttuğu pandemi sonrası dönemde hemen hemen her batı ülkesinde politika faizinde artışlar gördük ki doğru ve yerinde kararlar olduğu bugün enflasyon seviyelerine bakıldığında apaçık ortada.

Peki bu politika faizi daha ne kadar bu yüksek seviyelerde devam edebilir?
Yukarıda saydığımız sebeplerin üzerine yüksek faiz aynı zamanda devlet bütçesine de büyük yaralar açar. Bankalar tarafından piyasadan toplanan mevduat TCMB tarafından fonlandığı için fatura devlet bütçesine yani yine dolaylı olarak halka çıkmaktadır. Sürdürülebilirliği zor olan yüksek faizin 24 Temmuz'da toplanacak TCMB para politikası kurulu toplantısında alınacak karar ile 200-350 baz puan arasında düşürülmesi beklentisi kuvvet kazanmaktadır. Düşüşe başlayacak olan faiz, mevduatta parası olanlar için çıkışın sinyali, gayrimenkul ve borsa için yükselişin başlangıcı niteliğinde olacaktır. Doğru zamanda doğru konumlanmayı yapanlar her zaman olduğu gibi en çok kazananlardan olacaklardır.