Zelenskiy 20 maddelik barış planını açıkladı

Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, gazetecilerle yaptığı görüşmede ABD ile barış müzakerelerinde üzerinde çalışılan 20 maddelik planı açıkladı. Zelenskiy, hafta sonu Miami'de ABD ve Ukrayna heyetleri tarafından kararlaştırılan bu metni "savaşı sona erdirmenin ana çerçevesi" olarak nitelendirdi.

Planın Moskova yönetimine gönderildiğini söyleyen Zelenskiy, Rusya'nın yeniden saldırması halinde ABD, NATO ve Avrupalı ülkelerin koordineli askeri müdahalede bulunmasını öngören güvenlik garantilerinin planda yer aldığını aktardı. Zelenskiy, ayrıca Ukrayna birliklerinin doğuda bazı noktalardan çekilmesi ve yerlerine silahsızlandırılmış bir bölge kurulması önerisinin de bulunduğunu belirtti.

Zelenskiy, Donetsk'te Ukrayna'nın elinde tuttuğu bölgelerde birliklerin 5, 10 ya da 40 kilometre geri çekilerek ekonomik bir bölge oluşturulması ve fiilen askerden arındırmaya gidilmesi halinde Rusya'nın da aynı adımı atması gerektiğini kaydetti. Donetsk'te kurulabilecek serbest ekonomik bölgenin Ukrayna yönetimi ve polisi altında olması gerektiğini vurgulayan Zelenskiy, bunun "kesinlikle Rus polisi altında olmaması gerektiğini" söyledi.

Zelenskiy, barış planının tamamı hakkında referandum yapılması gerektiğini, Donbas'ta serbest ekonomik bölge fikrinin de ancak referandumla karara bağlanabileceğini ifade etti. Toprak meseleleri dahil hassas başlıkların "liderler düzeyinde" çözülmesi gerektiğini dile getirdi.

ABD ve Ukrayna'nın üzerinde anlaştığı 20 maddelik planın, ABD Başkanı Donald Trump'ın Özel Temsilcisi Steve Witkoff'un daha önce Ruslarla üzerinde anlaştığı öne sürülen 28 maddelik belgenin güncellenmiş hali olarak değerlendirildiği aktarıldı.

Planın öne çıkan maddeleri (20 başlık):

• Ukrayna'nın egemenliği yeniden teyit edilecek.
• Rusya-Ukrayna saldırmazlık anlaşması imzalanacak.
• Ukrayna güçlü güvenlik garantileri alacak.
• Ukrayna Silahlı Kuvvetleri barış zamanında 800 bin seviyesinde kalacak.
• ABD, NATO ve AB ülkeleri NATO'nun 5. maddesine benzer güvenlik garantileri sağlayacak; saldırı halinde askeri karşılık ve yaptırımların geri dönüşü öngörülecek.
• Rusya, Avrupa ve Ukrayna'ya yönelik saldırmazlık politikasını resmileştirecek.
• Ukrayna AB üyesi olacak; Avrupa pazarına kısa süreli ayrıcalıklı erişim alacak.
• Ukrayna için küresel kalkınma paketi ayrı yatırım anlaşmasıyla tanımlanacak.
• Savaşın yol açtığı zararlar için tazminat ve yeniden yapılanma fonları kurulacak.
• Anlaşma sonrası Ukrayna-ABD serbest ticaret süreci hızlandırılacak.
• Ukrayna, nükleer olmayan devlet statüsünü teyit edecek.
• Zaporijya Nükleer Santrali'nin ABD-Ukrayna-Rusya tarafından işletilmesi (çözüm bekleyen başlıklardan biri).
• Irkçılık/önyargıyla mücadele ve hoşgörü eğitim programları; azınlık dilleri ve dini hoşgörü kuralları vurgusu.
• Donetsk'te askerden arındırılmış/serbest ekonomik bölge; Rusya'nın bazı bölgelerden çekilmesi; toprak konusu en tartışmalı başlıklardan biri.
• Gelecekteki bölgesel düzenlemeler zorla değiştirilmeyecek.
• Rusya, Ukrayna'nın Dinyeper ve Karadeniz'i ticarette kullanımını engellemeyecek; denizcilik ve erişim anlaşması; Kinburn Spit'in askerden arındırılması.
• Esirler, sivil tutuklular ve mağdurlar için insani yardım komitesi kurulacak.
• Ukrayna anlaşma sonrası seçime gidecek; ateşkesten 60-90 gün sonra devlet başkanlığı seçimi ihtimali dile getirildi.
• Uygulama, Trump liderliğinde bir "Barış Konseyi" tarafından izlenecek; ihlaller yaptırıma tabi olacak.
• Tüm tarafların kabulü sonrası derhal tam ateşkes yürürlüğe girecek.