Dünyada milyonlarca kişiyi etkileyen ve demansın en yaygın türlerinden biri olan alzaymır, genellikle yaşlılıkla birlikte ortaya çıkan nörodejeneratif bir hastalık olarak tanımlanıyor. Kesin nedeni henüz bilinmeyen hastalıkta, ileri yaş, obezite, sigara kullanımı, yüksek tansiyon ve kolesterol düzeylerinin etkili olduğu biliniyor. Uzmanlar, erken dönemde fark edilmeyen basit unutkanlıkların ilerleyen yıllarda alzaymırın habercisi olabileceği konusunda uyarıyor.
Alzaymırın Erken Teşhisinde "Kognoskopi" Yöntemi: Uzmanlar Uyarıyor, 40 Yaş Üzeri Herkes Yaptırmalı
Dünyada milyonlarca kişiyi etkileyen ve demansın en yaygın türlerinden biri olan alzaymır, genellikle yaşlılıkla birlikte ortaya çıkan nörodejeneratif bir hastalık olarak tanımlanıyor. Kesin nedeni henüz bilinmeyen hastalıkta, ileri yaş, obezite, sigara kullanımı, yüksek tansiyon ve kolesterol düzeylerinin etkili olduğu biliniyor. Uzmanlar, erken dönemde fark edilmeyen basit unutkanlıkların ilerleyen yıllarda alzaymırın habercisi olabileceği konusunda uyarıyor.
Nöroloji Uzmanı Dr. Mehmet Yavuz, alzaymırın başlangıçta sıradan unutkanlıklarla kendini belli ettiğini, bu nedenle tespitinde sıklıkla gecikme yaşandığını belirtti. Beyinde hafıza ve bilişsel işlevlerin ayrıntılı biçimde değerlendirilmesini sağlayan "kognoskopi" testinin bu süreçte büyük önem taşıdığını vurguladı.
"Kognoskopi, Beynin Endoskopisi Gibi"
"Kognoskopi bilincinin yerleşmesi çabasındayız" diyen Dr. Yavuz, bu yöntemi şu sözlerle anlattı:
"Kognoskopi, kognitif tarama anlamına geliyor. Nasıl ki kolonoskopiyle bağırsaklar, endoskopiyle mide, anjiyo ile kalp damarları inceleniyorsa; kognoskopiyle de beynin fonksiyonları ve bilişsel yetenekleri taranıyor."
Dünya genelinde yaklaşık 60 milyon demans hastası bulunduğunu ve bunların 45 milyonunun alzaymır tanısı aldığını belirten Yavuz, Türkiye'de ise yaklaşık 1 milyon bunama vakası olduğunu söyledi. "Bu kadar büyük bir hasta grubunu neden erken teşhis edemiyoruz sorusunun cevabı kognoskopide" diyen uzman, testin yaklaşık 3 saat süren nöropsikolojik bir değerlendirme olduğunu, bellekten dile, dikkat ve konsantrasyondan görsel-motor becerilere kadar pek çok alanı kapsadığını ifade etti.
"Başta Hafif Görülen Belirtiler Alzaymırın Ön İşaretleri Olabilir"
Dr. Yavuz, birçok kişinin "unutkanlık, dalgınlık, odaklanamama" gibi şikayetleri yaşamasına rağmen profesyonel destek almadığını, bunun ciddi bir verimlilik kaybına yol açtığını belirtti:
"Özellikle iş insanlarının ve yoğun zihinsel işlerde çalışanların belli aralıklarla kognoskopi yaptırması gerekir. Başta hafif görülen bu belirtiler, alzaymırın öncü sinyalleri olabilir."
"Alzaymır Vakalarını Erken Yakalamak Hayati"
Alzaymırın hafif, orta ve ağır olmak üzere üç evrede ilerlediğini hatırlatan Yavuz, hastaların genellikle orta seviyeye geldiğinde fark edildiğini söyledi:
"Unutkanlık, konuşulanları hatırlayamama, isimleri ve yolları karıştırma gibi belirtiler dikkate alınmalı. Kognoskopi, hastalığın bu erken evrelerinde devreye girerse, süreci yavaşlatacak tedaviye çok daha erken başlanabilir."
Testin herhangi bir cihaz kullanılmadan, nöropsikolog eşliğinde yapılan yüz yüze görüşmeler yoluyla gerçekleştirildiğini belirten Yavuz, gerekli durumlarda MR ve kan testleriyle desteklenebileceğini de ekledi.
"40 Yaşından Sonra Herkesin Zaman Zaman Yaptırması Gerekiyor"
Kognoskopi sonucunun hekime hastanın zihinsel haritasını sunduğunu ifade eden Dr. Yavuz, tedavi planının buna göre şekillendiğini belirtti:
"Sonuçlara göre ilaç tedavisi, TMS (Transkraniyal Manyetik Stimülasyon) gibi cihaz destekli yöntemler ya da bilişsel rehabilitasyon programları uygulanabiliyor. Beyin yorgunluğu çok sinsi bir durumdur. Bu nedenle 40 yaşını geçmiş herkesin belirli aralıklarla kognoskopi yaptırması gerekir."
Yavuz, testin sadece nörolojik değil, psikolojik durumlar hakkında da bilgi verdiğini ve Türkiye genelinde nöropsikolog bulunan kliniklerde uygulanabileceğini söyledi. Son olarak toplumsal farkındalığa dikkat çekti:
"Unutkanlık ya da hafıza sorunları yaşayan herkes 'kognoskopi yaptırayım' diyebilmeli. Bu bilincin toplumda yerleşmesi gerekiyor."
SAĞLIK 08 Ekim 2025 Çarşamba, 13:44
Benzer Haberler